بررسی آثار میدان الکترومغناطیسی بر رشد جوانه های اندام حرکتی فوقانی وتحتانی جنین موش نژاد balb/c در شرایط in vitro

در خلال دودهه گذشته، میدان های الکترومغناطیسی در درمان بیماری هایی نظیر بیماری های ماهیچه ای- اسکلتی و غضروفی کاربرد وسیعی داشته است. به منظور بررسی تأثیر میدان های الکترومغناطیسی بر مراحل تکوین جوانه های اندام حرکتی(70(n=، روش کشت جوانه اندام حرکتی جلویی و عقبی برای اولین بار در ایران، در آزمایشگاه زیست شناسی تکوینی گروه زیست شناسی دانشگاه تربیت معلم تهران راه اندازی گردید. با استفاده از روش گریـد1 درمحیط کشت eagle’s mem 2، درفـاز بین محیـط کشـت مایـع و هـوا، و درc 1/0±37، جوانه ها انکوبه شدند. بدین منظور، تکوین سه گروه از جوانه های اندام حرکتی (کنترل، شم و آزمایشی) مورد بررسی قرار گرفتند. جوانه های مربوط به دو گروه آزمایشی و شم، در روز 5/11 رشد و نمو جنینی، از بدن موش ها جدا گشتند و به مدت دو روز در شـرایط مذکـور انکوبـه شدنــد؛ در ایـن مـدت، گروه های آزمایشـی برای دو ساعت تحت تأثیـر میدان الکترومغناطیسی با فرکانس hz50 و شدت 131 گوس قرار گرفتند، گروه های کنترل در روز 5/13 رشد و نمو جنینی از بدن قطع شدند. مطالعات مورفولوژیکی وهیستولوژیکی نمونه ها در قبل و پس ازمقطع گیری و رنگ آمیزی بافت ها، نشان دهنده تغییرات معنی دار(001/0, p< 01/0 , p<05/0(p< در تکوین جوانه های اندام حرکتی گروه های آزمایشی درمقایسه با گروه های شم و کنترل بود، به طوری که رشد ونمو به موازات محورهای دورـ نزدیک3 و قدامی ـ خلفی4 دراندام حرکتی جلویی وعقبی در گروه های آزمایشی معنی دار بود(001/0 (p<و تعداد سلول های غضروفی، سلول های درحال تقسیم و گلبول های قرمز خون نیز افزایش معنی داری (001/0p< ، 01/0 p<و05/0p<) را در گروه های آزمایشی نسبت به گروه های کنترل و شم از خود نشان دادند، در حالی که به علت تمایز به سلول های غضروفی، تعداد سلول های مزانشیمی کاهش معنی داری (001/0p< ، 01/0 p<و 05/0p<) را در گروه های آزمایشی داشتند. ولی، تفاوت معنی داری در تعداد سلول های دژنره شده در گروه های آزمایشی نسبت به گروه های کنترل و شم مشاهده نشد . این یافته ها نشان دهنده اثر تمایزی و رشد ونموی میدان الکترومغناطیسی بر رشد جوانه های اندام حرکتی در شرایط in vitro است